เคกेเคा เค्เคฏा เคนै? (What is Data)
เคกेเคा เคธूเคเคจा เคी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคोเคी เคเคाเคเคฏों เคा เคธंเค्เคฐเคน เคนै। เคเคธเคा เคเคชเคฏोเค text, numbers, media, bytes เคเคฆि เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐूเคชों เคฎें เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคเคธे เคाเคเค เคฎें เคฏा เคเคฒेเค्เค्เคฐॉเคจिเค เคฎेเคฎोเคฐी เคเคฆि เคฎें เคธंเค्เคฐเคนिเคค เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै।
‘เคกेเคा’ เคถเคฌ्เคฆ เคी เคเคค्เคชเคค्เคคि ‘เคกेเคเคฎ’ เคถเคฌ्เคฆ เคธे เคนुเค เคนै เคिเคธเคा เค เคฐ्เคฅ เคนै ‘เคธूเคเคจा เคा เคเค เคुเคเคก़ा’। เคฏเคน เคกेเคเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เคा เคฌเคนुเคตเคเคจ เคนै।
เคกेเคाเคฌेเคธ เค्เคฏा เคนै? (What is Database)
เคเค เคกेเคाเคฌेเคธ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคाเคจเคाเคฐी, เคฏा เคกेเคा เคा เคเค เคธंเค्เคฐเคน เคนै, เคिเคธे เคเคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคธिเคธ्เคเคฎ เคฎें เคเคฒेเค्เค्เคฐॉเคจिเค เคฐूเคช เคธे เคธंเค्เคฐเคนीเคค (store) เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคเค เคกेเคाเคฌेเคธ เคो เคเคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคเค เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎैเคจेเคเคฎेंเค เคธिเคธ्เคเคฎ (DBMS) เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค (control) เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคกेเคाเคฌेเคธ เคนเคฎाเคฐे เคीเคตเคจ เคा เคเค เค เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนिเคธ्เคธा เคนै। เคฐोเฅ เคนเคฎ เคเคธी เคเค เคเคคिเคตिเคงिเคฏाँ เคเคฐเคคे เคนैं เคिเคธเคฎें เคกेเคाเคฌेเคธ เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคा เคนै | เคैเคธे เคฌैंเค เคฎें, เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคेเคถเคจ เคฎें, เคธ्เคूเคฒ เคฎें, เคिเคฐाเคจे เคी เคฆुเคाเคจ เคฎें, เคเคฆि। เคฏे เคเคธे เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैं เคเคนां เคนเคฎें เคเค เคนी เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฌเคก़ी เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคกेเคा เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนोเคคी เคนै।
เคกाเคा เคे เคเคฒेเค्เคถเคจ เคो เคกेเคाเคฌेเคธ เคเคนा เคाเคคा เคนै, เคिเคธे เคธंเคฐเคिเคค เคกेเคा (structured data) เคญी เคเคนा เคाเคคा เคนै। เคเคธे เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคธिเคธ्เคเคฎ เคฎें เคเค्เคธेเคธ เคฏा เคธ्เคोเคฐ เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคเคธे เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎैเคจेเคเคฎेंเค เคธिเคธ्เคเคฎ (DBMS) เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे manage เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै, เคो เคกेเคा เคो manage เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคชเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคจे เคตाเคฒा เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ เคนै |
เคเค เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎें, เคกेเคा เคो table เคฎें เคชंเค्เคคिเคฏों (rows) เคเคฐ เคธ्เคคंเคญों (Column) เคฎें เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै, เคคाเคि เคกेเคा เคो เคเคธाเคจी เคธे Update, Expend เคเคฐ delete เคिเคฏा เคा เคธเคे। เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎें เคเคฎ เคคौเคฐ เคชเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคกेเคा เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคนोเคคे เคนैं, เคैเคธे เคเค เคฌैंเค เคाเคคे เคธे เคฆूเคธเคฐे เคฌैंเค เคाเคคे เคฎें เคฒेเคจ-เคฆेเคจ เคा เคตिเคตเคฐเคฃ, เคฌिเค्เคฐी เคเคฐ เค्เคฐाเคนเค เคตिเคตเคฐเคฃ, เคाเคค्เคฐों เคा เคถुเคฒ्เค เคตिเคตเคฐเคฃ เคฏा เคिเคธी เคช्เคฐोเคกเค्เค เคा เคตिเคตเคฐเคฃ เคเคฆि| เคกेเคाเคฌेเคธ เคเค เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคนोเคคे เคนैं เคैเคธे – relational database, distributed database, cloud database, NoSQL databases.
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎें เคกाเคा เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคคเคฐीเคे เคนै, เคैเคธे – Data เคो Document เคे เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคเคฐ เคธเคเคคे เคนै, Worksheet เคे เคฐूเคช เคฎें Store เคเคฐ เคธเคเคคे เคนै เคฏा เคซिเคฐ เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ เคซाเคเคฒ เคे เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคเคฐ เคธเคเคคे เคนै | Data เคो เคเคฌ เคนเคฎ Row เคคเคฅा Column เคฎें เคे เคฐूเคช เคฎें Store เคเคฐเคคे เคนै เคคो เคเคธे Table เคเคนเคคे เคนै | เคเคฌ เคเค เคฏा เคเค เคเค เคธे เค เคงिเค Tables เคो เคเค เคซाเคเคฒ เคे เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคे เคนै เคคो เคเคธे Database เคเคนเคคे เคนै |
“The collection of Data in Rows and Columns format is known as database.”
เคเค เคกेเคाเคฌेเคธ เคซाเคเคฒ เคฎें เคเค เคฏा เคเค เคธे เค เคงिเค Tables เคนोเคคी เคนै เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคेเคฌเคฒ เคฎें เคเค เคฏा เคเค เคธे เค เคงिเค เคฐिเคाเคฐ्เคก्เคธ เคนोเคคे เคนै | เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคฐिเคॉเคฐ्เคก row เคคเคฅा Columns เคा Combination เคนोเคคा เคนै|
เคैเคธे -: เคฏเคฆि เคिเคธी Student เคा เคกेเคाเคฌेเคธ เคคैเคฏाเคฐ เคเคฐเคจा เคนै เคคो เคเคธเคฎें Name, Add, Contact เคเคธเคे Columns เคนै | เคเคจ्เคนें Fields เคฏा Attribute เคญी เคเคนเคคे เคนै | เคเคฌ เคเค Student เคे Name, Add, Contact เคो เคเคจ เฅीเคฒ्เคก्เคธ เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคे เคนै เคคเคฌ เคเค เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคชूเคฐा เคนोเคคा เคนै เคเคธी เคคเคฐเคน เคเค เคธे เค เคงिเค Students เคे เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคो เคเคฌ เคเคธเคฎें เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคे เคนै เคคเคฌ เคเคธे เคเค เคेเคฌเคฒ เคเคนเคคे เคนै | เคเคธी เคคเคฐเคน เคเคฐ เคेเคฌเคฒ Tables เคैเคธे – Teacher, Library เคเคค्เคฏाเคฆि เคो เคญी เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎें Create เคเคฐ เคธเคเคคे เคนै |
เคกेเคाเคฌेเคธ เคे เคช्เคฐเคाเคฐ (Types of Database)
Hierarchical databases
Network databases
Object-oriented databases
Relational databases
NoSQL databases
1. Hierarchical Databases
Hierarchical Databases เคตเคน เคกेเคाเคฌेเคธ เคนोเคคा เคนै เคिเคธเคฎे เคกाเคा เคो เคเคจเคे Common Point เคฏा Link เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ Rank เคฏा level เคे เคฐूเคช เคฎें categorize เคिเคฏा เคाเคคा เคนै | เคเคธเคा เคฎเคคเคฒเคฌ เคिเคธी เคญी เคฆो เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคกाเคा เคो เคนเคฎ lower rank เคฎें เคฐเคेंเคे เคเคฐ เคเคจ เคฆो เคช्เคฐเคाเคฐों เคฎें เคเคช common เคนोเคा เคเคธ เคंเคिเคी (Entity) เคो เคนเคฎ higher rank เคฎें เคฐเคेंเคे | Hierarchical Databases เคो เคเคช เคจीเคे เคाเคฐ्เค เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธเคฎเค เคธเคเคคे เคนैं |
เคเคชเคฐ เคฆिเค เคเค เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคธे เคเคช เคธเคฎเค เคธเคเคคे เคนैं เคฏเคนां เคชเคฐ เคกिเคชाเคฐ्เคเคฎेंเค เคเคฐ เคเคกเคฎिเคจिเคธ्เค्เคฐेเคถเคจ เคฆोเคจों เค เคฒเค-เค เคฒเค เคคเคฅ्เคฏ (Entity) เคนै เคฒेเคिเคจ เคฏเคน เคฆोเคจों เคนी เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคी เคे เค ंเคคเคฐ्เคเคค เคเคคे เคนैं เคเคธी เคช्เคฐเคाเคฐ เคธ्เคूเคกेंเค, เคตैเคेंเคธी เคंเคก เคธोเคฐ्เคธेเคธ เคกिเคชाเคฐ्เคเคฎेंเค เคे เค ंเคคเคฐ्เคเคค เคเคคे เคนैं |
Hierarchical Database เคฎें เคนเคฎ เคกाเคा เคो parent-child relationship เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคธंเคเค िเคค (organize) เคเคฐเคคे เคนैं | เคिเคธเคฎें child record เคो เคเคจเคी เคกाเคा เคी เคช्เคฐเคเคคि เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ parent record เคธे เคฒिंเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै | เคเค parent record เคे เคเค child records เคนो เคธเคเคคे เคนैं |
2. Network Database
เคจेเคเคตเคฐ्เค เคกेเคाเคฌेเคธ เคตเคน เคกेเคाเคฌेเคธ เคนोเคคा เคนै เคिเคธเคฎें เคिเคธी child records เคे เคเค เคธे เค्เคฏाเคฆा เคชैเคฐंเค เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคนो เคธเคเคคे เคนैं | เคเคธเคฎें เคाเคเคฒ्เคก เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคฐूเคช เคธे เคเค เคชेเคฐेंเค्เคธ เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคธे เคुเคก़े เคนुเค เคนो เคธเคเคคे เคนैं |
เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคे เคฒिเค เคจीเคे เคฆिเค เคเค เคाเคฐ्เค เคฎें เคนเคฎ เคฆेเค เคธเคเคคे เคนैं เคि เคธ्เคूเคกेंเค,เคซैเคेเคฒ्เคी เคเคฐ เคฐिเคธोเคฐ्เคธेเค เคे เคฆो เคชेเคฐेंเค्เคธ เคฐिเคॉเคฐ्เคก เค्เคฒเคฌ เคเคฐ เคกिเคชाเคฐ्เคเคฎेंเค เคนैं | Network Database เคा เคเค เคจुเค्เคธाเคจ เคฏเคน เคนै เคि เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे Database เคฌเคนुเคค เคเคिเคฒ เคเคฐ structurally dependent เคนोเคคे เคนैं | เคเคธเคฒिเค เคเคธเคฎें เคोเค เคญी เคฌเคฆเคฒाเคต เคเคฐเคจा เคฎुเคถ्เคिเคฒ เคนोเคคा เคนै |
3. Object Oriented Database
เคเคฌ्เคेเค्เค-เคเคฐिเคंเคेเคก เคกेเคाเคฌेเคธ (OOD) เคเค เคกेเคाเคฌेเคธ เคธिเคธ्เคเคฎ เคนोเคคा เคนै เคो เคเคธे เคกेเคा เคเคฌ्เคेเค्เค्เคธ เคे เคธाเคฅ เคाเคฎ เคเคฐ เคธเคเคคा เคนै เคो เคฌเคนुเคค เคเคिเคฒ เคฏा เคเค िเคจ เคนोเคคे เคนैं। เคเคฌ्เคेเค्เค-เคเคฐिเคंเคेเคก เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคฎें เคธเคฌ เคुเค เคเค เคเคฌ्เคेเค्เค เคे เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคนोเคคा เคนै, เคเคฐ เคเคจเคฎें เคธे เคเค เคเคฌ्เคेเค्เค เคाเคซी เคเคिเคฒ เคนोเคคे เคนैं, เคिเคจเคฎें เค เคฒเค-เค เคฒเค Attributes เคเคฐ methods เคนोเคคी เคนैं।
เคैเคธे เคि เคจाเคฎ, เคชเคคा เคฏा เคोเค เคฐिเคฏเคฒ เคจเคฎ्เคฌเคฐ เคเคค्เคฏाเคฆि เคो เคเคฌ्เคेเค्เค เคे characteristics เคนोเคคे เคนैं, เคเคจเคो attribute เคเคนा เคाเคคा เคนै, เคो เคि เคเค เคเคฌ्เคेเค्เค เคे เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคนोเคคे เคนैं। เคเคฐ methods เคฏे เคฌเคคाเคคे เคนैं, เคि เคเคฌ्เคेเค्เค เคा behavior เคैเคธा เคนै।
เคเคเคฏे เคเคธเคो เคธเคฎเคเคคे เคนैं-
เคैเคธे เคोเค เคेเคฌเคฒ เคเคฌ्เคेเค्เค เคซॉเคฐ्เคฎ เคฎें เคนै, เคเคฐ เคเคธเคฎें เคจाเคฎ, เคชเคคा, เคเคตं เคเคฐ เคญी เคाเคจเคाเคฐी เคเคธ เคेเคฌเคฒ เคे Attributes เคนैं, เคคो methods เคเคธ เคेเคฌเคฒ เคे characteristics เคो เคฌเคคाเคคी เคนैं, เคि เคฏे เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคा เคซंเค्เคถเคจ เคชเคฐเคซॉเคฐ्เคฎ เคเคฐเคจे เคตाเคฒा เคนै।
OOD เคे เคธाเคฅ, เคกेเคा เคเคฌ्เคेเค्เค เคो เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎें เคเคจเคी เคธเคญी properties เคे เคธाเคฅ เคธ्เคोเคฐ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคเคฌ เคเคชเคा เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เคाเคคा เคนै, เคคो เคเคฌ्เคेเค्เค OOD เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคฐเคนเคคा เคนै। เคเคฌ เคเคชเคा เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ เคซिเคฐ เคธे เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนै, เคคो เคฏเคน เคกेเคाเคฌेเคธ เคธे เคเคธเคी properties เคे เคธाเคฅ เคเค เคตเคธ्เคคु เคो เคซिเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐ เคธเคเคคा เคนै।
4. Relational Database
เคฏเคน เคเค เคช्เคฐเคाเคฐ เคा เคกेเคाเคฌेเคธ เคนै เคो เคเค เคฆूเคธเคฐे เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคกेเคा เคชॉเคंเค्เคธ เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐ เคเค्เคธेเคธ provide เคเคฐเคคा เคนै। เคฐिเคฒेเคถเคจเคฒ เคกेเคाเคฌेเคธ, เคฐिเคฒेเคถเคจเคฒ เคฎॉเคกเคฒ เคชเคฐ เคเคงाเคฐिเคค เคนोเคคे เคนैं, เคो เคिเคธी เคेเคฌเคฒ เคฎें เคกेเคा เคो represent เคเคฐเคจे เคा เคฌเคนुเคค เคนी เคธเคฐเคฒ เคเคตं เคธीเคงा เคคเคฐीเคा เคนै।
เคเค เคฐिเคฒेเคถเคจเคฒ เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎें, เคेเคฌเคฒ เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค row เคฎें เคเค เคฏूเคจिเค เคเคเคกी เคे เคธाเคฅ เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคนोเคคा เคนै। เคिเคธเคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค row “Primary Key” เคा use เคเคฐเคे เคฆूเคธเคฐी row เคे เคธाเคฅ เคुเฅी เคฐเคนเคคी เคนै। เคेเคฌเคฒ เคे เคॉเคฒเคฎ เคฎें เคกेเคा เคी เคตिเคถेเคทเคคाเคँ (Attributes) เคนोเคคी เคนैं, เคเคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคฐिเคॉเคฐ्เคก เคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคคः เคนเคฐ เคเค attribute เคे เคฒिเค เคเค value เคนोเคคी เคนै, เคिเคธเคธे เคกेเคा เคชॉเคंเค्เคธ เคे เคฌीเค relation เคฌเคจाเคจा เคเคธाเคจ เคนो เคाเคคा เคนै।
เคกेเคा เคो เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคธ เคกेเคाเคฌेเคธ เคो use เคเคฐเคจा เคिเคธी เคญी เคฏूเคเคฐ เคे เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคเคธाเคจ เคนै, เคเคธเคฒिเค เคฏเคน เคคเคฐीเคा เคฌเคนुเคค เค्เคฏाเคฆा Popular เคนै।
5. NoSQL Database
NoSQL เคกेเคाเคฌेเคธ เคो เคธเคฎเคเคจे เคे เคฒिเค เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคฏे เคाเคจเคจा เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै, เคि เคเคธ เคกाเคाเคฌेเคธ เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เค्เคฏों เคชเฅी?
เคैเคธा เคि เคนเคฎ เคाเคจเคคे เคนैं เคि เคฐिเคฒेเคถเคจเคฒ เคกेเคाเคฌेเคธ เคฎें เคเค structure เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคนी เคเคช เคोเค เคกेเคा fill เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं।
เคैเคธे เคिเคธी เคेเคฌเคฒ เคฎें เคเคช เคिเคธी เคต्เคฏเค्เคคि เคी เคाเคจเคाเคฐी เคฒिเค เคฐเคนे เคนैं। เคเคฐ เคฏเคฆि เคเคชเคो เคเคธ เคต्เคฏเค्เคคि เคे address เคी เคाเคจเคाเคฐी เคจเคนीं เคนै, เคคो เคเคช เคเคธ เคॉเคฒเคฎ เคो เคाเคฒी เคจเคนीं เคोเฅ เคธเคเคคे เคนैं, เคเคชเคो เคเคธเคฎें “NIL” เคฏा เคซिเคฐ เคกेเคธ “-” เคฒเคाเคจा เคชเฅेเคा।
เคฏा เคซिเคฐ เคเคช เคाเคนเคคे เคนैं เคि เคเคธเคฎें เค เคฒเค เคธे เคोเค information fill เคी เคाเค เคคो เคเคธเคฎें เค เคฒเค เคธे เคोเค เคॉเคฒเคฎ เคนी เคเคชเคฒเคฌ्เคง เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै। เคเคธ situation เคฎें เคเคช เคกेเคा เคो เคेเคฌเคฒ เคे structure เคे เคนिเคธाเคฌ เคธे manage เคเคฐेंเคे। เคเคธเคा เคธเคฌเคธे เคฌเฅा disadvantage เคฏเคน เคนै, เคि เคฌเฅी-เคฌเฅी เคंเคชเคจिเคฏों เคฎें เค เคเคฐ เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคธे เคกेเคा เคो เคฎैเคจेเค เคिเคฏा เคाเค เคคो, เคเคธเคฎें เคฌเคนुเคค เค्เคฏाเคฆा เคाเคเคฎ เคฒเคเคคा เคนै।
เคเคจ เคธเคฌ เคเคฎिเคฏों เคो เคฆूเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค NoSQL Database เคा เคเคชเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เค्เคฏोंเคि เคเคธเคฎें เคेเคฌเคฒ เคे structure เคे เคนिเคธाเคฌ เคธे เคกेเคा เคो เคฎैเคจेเค เคจเคนीं เคเคฐเคจा เคชเฅเคคा। เค เคเคฐ เคिเคธी เคต्เคฏเค्เคคि เคे address เคे เคฌाเคฐे เคฎें เคเคชเคो เคाเคจเคाเคฐी เคจเคนीं เคนै, เคคो เคเคธเคฎें เคเคช เคเคธ เคॉเคฒเคฎ เคो เคाเคฒी เคोเฅ เคธเคเคคे เคนैं, เคฏा เคซिเคฐ เคเคช เคोเค เคจเค เคाเคจเคाเคฐी เคो เคोเฅเคจा เคाเคนเคคे เคนैं เคคो เคฏे เคญी เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं।
NoSQL database เคी เคเคจ्เคนी เคตिเคถेเคทเคคाเคं เคे เคाเคฐเคฃ เคฌเฅी-เคฌเฅी เคंเคชเคจिเคฏों เคเคตं เคฌिเฅเคจेเคธ เคฎें เคเคธเคा เคธเคฌเคธे เค्เคฏाเคฆा เคเคชเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
NoSQL Databases เคे เคช्เคฐเคाเคฐ
Key-value Pair Based
Column-oriented Graph
Graphs based
Document-oriented
Either way the teacher or student will get the solution to the problem within 24 hours.